قدس آنلاین: در این نشست که از سوی انجمن فیلم‌سازان انقلاب اسلامی خراسان برگزار شده بود، محمدمهدی خالقی، مستندساز و منتقد درباره این اثر تصویری گفت: بالاخره بعد از مدت‌ها مستندی از کشمیر دیدیم. خیلی خوشحالم که مستندسازان فعال شده‌اند و سالانه چند مستند جدید از کشورهای مختلف دنیا توسط مستندسازان مشهدی ساخته می‌شود. تماشای کارهای تازه و به روز از سوی مستندسازان جوان مشهدی لذتبخش است.
وی افزود: مستندهایی که از کشمیر دیدیم خیلی قدیمی است و برخی آثار هم قالب تیزر دارند و نه مستند، ضمن اینکه عمده مستندها هم گزارشی بوده است. به نظرم آخرین مستند به دردبخور از کشمیر «به پشت تابلو نگاه کن» بود و خوشحالم که کار جدیدی از کشمیر دیدم.
خالقی با اشاره به اصلاح نسخه اکران شده این مستند در مقایسه با نسخه قدیمی‌تر آن خاطرنشان کرد: من هر دو نسخه را دیدم و از تماشای تدوین جدید کار، شگفت زده شدم چون بسیار فرق کرده و رشد کرده است. در مستند «روح کارگیل» با کار زنده و قابل قبولی مواجه هستیم که می‌توانیم از محتوایش لذت ببریم و با محتوای آن ارتباط برقرار کنیم البته برخی اشکالات جزئی مستند هم در دل این محتوای خوب هضم می‌شود و خروجی کار، قابل قبول است.
* شیخ ذاکری، منادی وحدت بود
روح الله توفیق، کارگردان این مستند درباره ساخت این اثر توضیح داد: تصویرداری این مستند دوسال پیش انجام شده ولی تولید آن جدید است که پایان تدوین آن با بحران‌های کشمیر همزمان شده است.
وی افزود: دو سال پیش که گروه خادمان رضوی برای سفرهای زیرسایه خورشید به کشورهای مختلف می‌رفتند، در سفری که قرار بود به کشمیر بروند، جرقه ساخت این مستند در ذهنم زده شد اما در زمان دهه کرامت، ویزای من درست نشد و بعد از اینکه ویزایم آمد برای ساخت فیلم به کشمیر رفتم.
وی گفت: پژوهشی درباره ریشه‌های تاریخی انقلاب اسلامی در هند داشتم که لابه‌لای پژوهش‌هایم به مؤسسه‌ای اثرگذار در کشمیر رسیدم، از این طریق با مؤسسه «یادبود امام خمینی» در کارگیل آشنا شدم ولی زمانی که به کشمیر رفتم آقای ذاکری که فردی اثرگذار در میان مردم مسلمان کشمیر بود، فوت کرده بود، بنابراین مستند با مصاحبه از 18-17 نفر از نزدیکان آقای ذاکری باید ساخته می‌شد، البته برخی آدم‌های اثرگذار مؤسسه «یادبود امام خمینی» در بستر بیماری بودند و نمی‌توانستند به خوبی مصاحبه کنند.
وی با بیان اینکه زمان این مستند کمتر از 60 دقیقه است، اظهار داشت: به دلیل محدودیت زمانی نتوانستم روایت کاملی از فعالیت مؤسسه «یادبود امام خمینی» کارگیل ارائه کنم در حالی که فعالیت‌هایشان بسیار گسترده بود. این مؤسسه بسیج امام دارند که مثل بسیج سازندگی کشور ما عمل می‌کند و در زمان بلایای طبیعی به داد مردم می‌رسند. منطقه کارگیل در شمال غرب ایالت کشمیر قرار دارد و بیش از 95 درصد مردم آنجا مسلمان هستند.
وی با اشاره به فعالیت‌های مرکز باقریه در کارگیل که برای خودش هلال‌احمر است و آقای ذاکری با هزینه شخصی این مرکز را تبدیل به مرکز درمانی کرده است، گفت: ساده‌زیستی آقای ذاکری برای من بسیار قابل توجه بود، ایشان از 40 سال پیش در یک خانه قدیمی زندگی می‌کردند. مؤسسه‌ای که آقای ذاکری در کارگیل تأسیس کرده بود هرچند سال یک بار انتخاباتی برای ریاست داشت که شیخ ذاکری با همین روند انتخاب می‌شد.
توفیق با بیان اینکه جریان ضدانقلاب اسلامی در کشمیر هم فعالیت می‌کند همان طور که در ایران تحرکاتی دارد، یادآور شد: شیخ ذاکری در این منطقه کارهایی انجام داد که توانست وحدت مسلمانان آن منطقه را تحکیم بخشد و مردم را از تفرقه دور کند. ایشان در چند سالی که در کارگیل فعالیت کرد سعی بر ایجاد وحدت در منطقه داشت به طوری که امروز شاهد راهپیمایی مسلمانان به مناسبت 22 بهمن و روز قدس در این منطقه هستیم.
* مستندی با سوژه‌ای جذاب
خالقی درباره اینکه آیا مستند ظرفیت زمان بیشتری را در تولید نداشته است، توضیح داد: نگرانی این بود که کار به اثری سخنگو تبدیل شود ولی در نسخه جدید، توازن استفاده از مصاحبه‌ها و صحنه‌های آرشیوی متعادل است که ویژگی مثبتی به شمار می‌رود ضمن اینکه تدوین جدید هم بسیار خوب از کار درآمده و تدوینگر توانسته روی راش‌ها سوار شود و توازن خوبی در محتوای خام ایجاد کند.
این منتقد گفت: در تصویربرداری و تصویرسازی حین کار، خلاقیت و تکنیکی که باید به کار می‌رفته استفاده نشده، دوربین بسیار ساده است، کار سریع ساخته شده، کارگردان تنها بوده و تصویربردار همراه نداشته است. تنوع بصری و جزئیات مستند کم است اما برای نسخه کوتاهی که دیدیم تصاویر کافی و به اندازه است و می‌تواند از پس انتقال محتوا برآید.
به گفته وی، سوژه این مستند بسیار جذاب است، فضا و موقعیت کشش لازم را دارد و برای مخاطب ایرانی که علاقه‌مند به مسائل کشمیر است، دیدن مستندی از این منطقه جذاب است به همین دلیل بخشی از زحمت کارگردان که باید برای ساخت یک کار خوب بکشد، پشت جذابیت سوژه پنهان شده است. اگرچه در شرایط اقتصادی فعلی و مسائل امنیتی حاکم بر کشمیر، رساندن یک کار به همین سطح نیز غنیمت است چون ساخت مستند در کشورهای دیگر، مشکلات فراوانی دارد.
کارگردان اثر در این باره اظهار داشت: کل زمان سفر 10 روزه بود و به خاطر محدودیت‌های مالی، گروه تولید را در این سفر همراه نداشتم و تمام تصاویر را به تنهایی ضبط کردم. من نخستین فیلم‌سازی بودم که درباره مؤسسه باقریه، مستند می‌ساخت.
* تجربه سخت ساخت مستند بین‌الملل
خالقی با بیان اینکه تجربه ساخت مستند به صورت تک نفره، تجربه بسیار سختی است، عنوان کرد: کارگیل، یک منطقه کوهستانی در شمال غرب کشمیر است که جاده‌های ناهمواری دارد و رسیدن به این منطقه هم بسیار دشوار است. منطقه کشمیر به دلیل اختلافات میان هند و پاکستان، از نظر زیرساخت‌های اقتصادی رشد نکرده ، ضمن اینکه مسائل سیاسی هم در ضعیف نگه داشتن کشمیر بی‌تأثیر نبوده است.
وی درباره اینکه مستند ادعای شخصیت محوری دارد اما شخصیتی در این مستند نمی‌بینیم و بیشتر شبیه گزارش از یک شخص است، گفت: مستند «روح کارگیل» در گونه مستند گزارشی دسته‌بندی می‌شود که یک گونه مستندسازی است اما اگر فیلمساز بتواند مستندی را که ادعای شخصیت‌محوری دارد، به سمتی ببرد که پرداخت روی آن شخصیت بیشتر و بهتر باشد، جزو مزیت‌هاست.
این منتقد افزود: البته کارگردان اثر در پردازش محتوا، ضعف‌هایی دارد. تصاویر ضبط شده از منطقه، چندان درست کارگردانی نشده و نشان از کم‌تجربگی کارگردان دارد.
وی با بیان اینکه ساخت مستند در فضای بین‌الملل، چالش‌های خاص خودش را دارد، افزود: فیلمساز در فرصت زمانی کوتاهی باید سعی کند اثری بسازد که ساختن آن بهتر از نساختنش باشد.
وی با بیان اینکه چالش بزرگ در ساخت مستندهای بین‌الملل، محتواست، خاطرنشان کرد: چون مستندساز شناخت عمیقی نسبت به آن منطقه ندارد، این نگرانی همواره با مستندساز است که کار از نظر محتوایی بلنگد به همین دلیل کارگردان باید با پشتوانه پژوهشی پیش برود، ضمن اینکه روی اختلافات هم نباید خیلی دامن بزند.
این مستندساز اظهار داشت: وقتی مستندهای بین‌الملل را در فضای مجازی تبلیغ می‌کنیم، هجمه به ما وارد می‌کنند که خودمان کلی مشکلات داریم چرا درباره کشورهای دیگر مستند می‌سازید؟ اگر ما بر مبنای شعار امام و آرمان‌های انقلاب اسلامی، شعار حمایت از مستضعفان جهان را سرلوحه کارمان قرار دهیم پس باید بین‌المللی فکر و منطقه‌ای عمل کنیم. شعار انقلاب اسلامی، حمایت از مستضعفان جهان بوده است، ضمن اینکه سرنوشت مستضعفان شیعه جهان اسلام برای ما اهمیت دارد. امام خمینی رهبر مستضعفان جهان است و انقلاب اسلامی، جناح مستضعفان جهان را در مقابل جناح مستکبران جهان قرار داده است، پس ما نسبت به این ماجرا تکلیف داریم.
وی یادآور شد: تعداد مستندهای بین‌الملل نسبت به مستندهایی که در داخل کشور ساخته می‌شود، قابل مقایسه نیست. هر اتفاقی که در کشور می‌افتد، مستندهای فراوانی درباره آن ساخته می‌شود و مستندسازان نسبت به آن بی‌توجه نیستند مثلاً مستندهای خوبی درباره سیل اخیر ساخته شده است.
انتهای پیام/
نظر شما